W dniu 7 listopada 2019 roku weszła w życie duża nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego. Ustawodawca postanowił wprowadzić wiele zmian w procedurze cywilnej, a jedną z nich – kluczową dla wszystkich przedsiębiorców – jest wprowadzenie odrębnego postępowania w sprawach gospodarczych.
Z założenia, wprowadzenie odrębnej procedury dla spraw gospodarczych ma służyć przyspieszeniu rozpoznawania tychże spraw.
W znowelizowanych przepisach wskazano, że Sąd ma obowiązek prowadzić postępowanie w ten sposób, aby sprawa została rozstrzygnięta w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia odpowiedzi na pozew. Idea przyspieszenia postępowań wydaje się być słuszna, chociaż ciężko na chwilę obecną stwierdzić, czy taki obowiązek nałożony przez ustawodawcę na Sąd przyniesie spodziewany efekt.
Aby jednak wypełnić przyjęte założenia ustawodawca nałożył na strony postępowania w sprawach gospodarczych szereg obostrzeń, z którymi każdy przedsiębiorca powinien się zapoznać, przed wystąpieniem z roszczeniem na drogę sądową.
W pierwszej kolejności warto pamiętać, że co do zasady wyłączono możliwość zmiany przedmiotu roszczenia. Wobec tego przedsiębiorca będzie zmuszony do skrupulatnego wyliczenia wartości przedmiotu sporu, co może być szczególnie kłopotliwe przy sprawach odszkodowawczych (w sytuacji, gdy do udowodnienia zakresu szkody będzie potrzebna opinia biegłego sądowego). Ponadto, nowelizacja wyłącza możliwość wytoczenia powództwa wzajemnego. Pozwany, chcąc dochodzić swoich roszczeń względem powoda, będzie musiał wytoczyć osobne powództwo.
Znaczne zmiany zostały wprowadzone także do postępowania dowodowego. Powód oraz pozwany będą zobowiązani do przedstawienia wszelkich twierdzeń i dowodów uzasadniających swoje stanowisko już w pierwszym piśmie procesowym. Wobec tego, powód będzie musiał przedstawić wszystkie swoje argumenty w pozwie, a pozwany w odpowiedzi na pozew, pod rygorem ich pominięcia na dalszym etapie postępowania. Ustawodawca pozostawił możliwość powoływania kolejnych twierdzeń i dowodów na dalszym etapie postępowania, jeśli ich powołanie wcześniej nie było możliwe albo jeśli potrzeba ich powołania wynikła później. Nowością, natomiast, jest wyznaczenie terminu do dokonania tej czynności. Przedsiębiorca ma na to jedynie dwa tygodnie od dnia, w którym powołanie nowych twierdzeń i dowodów stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania.
Kolejną nowością jest możliwość zawarcia pomiędzy stronami umowy dowodowej. Przedsiębiorcy będą mogli już przy zawieraniu umowy określić, jakich dowodów nie będą mogli używać przeciwko sobie w Sądzie w przypadku ewentualnego sporu.
Wprowadzając nowelizację ustawodawca postanowił także ograniczyć przeprowadzanie dowodów z zeznań świadków.
Dowód z zeznań świadków Sąd będzie mógł dopuścić jedynie wtedy, gdy po wyczerpaniu innych środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Dodatkowo, nowelizacja wprowadza ograniczenie możliwości wykazywania czynności strony w inny sposób niż dokumentem. Przedsiębiorcy będą zobowiązani do przedstawienia dokumentów potwierdzających wszelkie czynności, w szczególności oświadczenia woli lub wiedzy, z którymi prawo łączy nabycie, utratę lub zmianę uprawnień strony w zakresie danego stosunku prawnego. Powoływanie innych dowodów na te okoliczności będzie możliwe tylko wtedy, jeśli strona wykaże, że nie może przedstawić dokumentu z przyczyn od niej niezależnych.
Ustawodawca przewidział także sankcje dla przedsiębiorców, którzy będą uchylać się od prób polubownego rozwiązania sporu na etapie przedsądowym. Niezależnie od wyniku sprawy Sąd będzie miał możliwość obciążenia kosztami procesu w całości lub części stronę, która przed wytoczeniem powództwa zaniechała próby dobrowolnego rozwiązania sporu, uchyliła się od udziału w niej lub uczestniczyła w niej w złej wierze i przez to przyczyniła się do zbędnego wytoczenia powództwa lub wadliwego określenia przedmiotu sprawy.
Wobec wprowadzonych zmian, istotnym jest, aby starannie przygotować się do procesu. Przedsiębiorca będzie zobowiązany sprostać wszystkim wymogom nowej procedury. Uchybienie któremukolwiek z obowiązków, zwłaszcza w sferze dowodowej, może spowodować przegranie sprawy. Warto więc rozważyć powierzenie swoich spraw profesjonalnemu pełnomocnikowi, który będzie
w stanie przeprowadzić klienta przez przygotowania do procesu, a następnie wspomóc go w trakcie postępowania sądowego.