Sankcja kredytu darmowego to pojęcie stosunkowo mało znane, jednak w ostatnim czasie o tej instytucji prawnej można usłyszeć coraz częściej. Jest to kolejna forma ochrony praw konsumentów – tym razem dotyczy ona kredytobiorców, którzy podpisali umowę o kredyt gotówkowy. Okazuje się bowiem, że znaczna część tych umów jest wadliwa, a wykazując poszczególne jej wady istnieje możliwość skorzystania właśnie z sankcji kredytu darmowego. Co to oznacza? Kiedy kredytobiorca może liczyć na darmowy kredyt?
Sankcja kredytu darmowego – co to jest?
Sankcja kredytu darmowego to instytucja prawna, która chroni interesy konsumentów podpisujących wadliwie zawarte umowy kredytowe. Dotyczy ona wyłącznie kredytów gotówkowych do 255 tysięcy złotych lub równowartości tej kwoty w obcej walucie. Aby móc skorzystać z darmowego kredytu, umowa kredytowa musiała być podpisana przez osobę prywatną po 18 grudnia 2011 roku, a zabezpieczeniem kredytu może być nieruchomość. Ponadto sankcja kredytu darmowego obowiązuje w przypadku obecnie spłacanych zobowiązań, jak i kredytów, które zostały już spłacone – pod warunkiem, że od ostatniej spłaty raty nie minęło więcej niż 12 miesięcy. Warunkiem skorzystania z sankcji kredytu darmowego jest również brak opóźnień w spłatach rat kredytowych (ewentualne opóźnienia nie mogą przekraczać 30 dni). Dodatkowo sankcja kredytu darmowego dotyczy nie tylko kredytu gotówkowego, ale również innych produktów bankowych, takich jak linia kredytowa, karta kredytowa, a także pożyczek i chwilówek.
Darmowy kredyt – ochrona praw konsumenckich
Wykazując, że umowa kredytowa została zawarta w sposób wadliwy i spełniając powyższe warunki, można ubiegać się o darmowy kredyt – konsument ma prawo do spłaty wyłącznie pożyczonej kwoty, bez odsetek i kosztów okołokredytowych. W teorii, w świetle prawa, wystarczy złożyć wniosek do banku – w praktyce okazuje się, że skorzystanie z prawa do sankcji kredytu darmowego możliwe jest dopiero po uzyskaniu prawomocnego wyroku sądu, ponieważ banki co do zasady niechętnie podpisują ugody z klientami.
Kiedy można ubiegać się o sankcję kredytu darmowego?
Sankcja kredytu darmowego przysługuje tym, którzy spełniają powyżej wymienione warunki, których umowa kredytowa została zawarta w sposób wadliwy. Definiuje to 45 artykuł Ustawy o kredycie konsumenckim:
- obliczanie odsetek nie tylko od kwoty kredytu, ale również od takich kosztów, jak prowizja czy ubezpieczenie kredytu
- niewłaściwe obliczenie RRSO – np. na podstawie funkcji XIRR
- brak umowy kredytowej w formie pisemnej
- brak informacji w umowie kredytowej – np. o danych kredytobiorcy i kredytodawcy, o rodzaju kredytu, o całkowitej kwocie do spłaty, o harmonogramie spłat, czasu obowiązywania kredytu
- brak informacji o kosztach związanych kredytem
- brak informacji o prawie kredytobiorcy do prowizji za przedterminową spłatę kredytu
Do najczęściej występujących wad w umowach kredytowych zaliczamy te związane z zaniżaniem RRSO oraz z naliczaniem odsetek od kwoty kredytu i kosztów kredytu, podczas gdy powinny być naliczane wyłącznie od udzielonej kwoty kredytu.
Orzecznictwo w polskich (i zagranicznych) sądach nadal nie jest dobrze ugruntowane. Kredytobiorcom trudno jest w sposób prawidłowy dokonać oceny, czy ich umowa kredytowa zawiera wadliwie skonstruowane zapisy, dlatego dokument – przed podjęciem decyzji o ubieganie się o darmowy kredyt – należy oddać do analizy prawnikowi. Analiza taka wymaga biegłej znajomości prawa bankowego oraz skrupulatnych obliczeń. Na ich podstawie przygotowywany jest pozew, dzięki któremu kredytobiorcy walczą o swoje prawa.